وقتی رفت، هنوز جوان بود.

هنوز خطوط کنار لبش موقع خندیدن، عمیق نشده بود. هنوز وقتی با تعجب ابروهای نازکش را بالا می‌داد، چین‌های پیشانی‌اش در هم تنیده نمی‌شد. وقتی نگاهم می‌کرد و می‌گفت: دوستت دارم، دور لبش چین نمی‌افتاد.

نوزده ساله بود که ازدواج کرد و بیست ساله بود که مرا به دنیا آورد، و بعد از یکی دو سال برای حفظ آرامش و ارائه‌ی خدمات بیشتر به من و خانواده از شغلش استعفا داد.

هر وقت از گذشته‌هایش برایم تعریف می‌کرد و به این قسمت از داستان زندگی‌اش می‌رسید، آهی تلخ می‌کشید و من که انگار خودم را در استعفای او مقصر می‌دانستم، دلم فشرده می‌شد.

مادرم، مانند بسیاری از زنان سرزمینم خواسته‌ها و آرزوهایش را فدای آرامش خانواده کرده بود. من هم مانند بسیاری از دختران و پسران سرزمینم خواسته‌ها و علایق مادرم را  نشناخته بودم.

یادم می‌آید،

گاهی که مشغول نوشتن مشق‌هایم بودم یا با دفتر نقاشی یا کتاب‌هایم سرگرم بودم، صدای آواز خواندن مادرم از آشپزخانه به گوش می‌رسید.

از لای در می‌پاییدمش در حالی که کتلتی را از این رو به آن رو می‌کرد، یا سبزی کوکو خرد می‌کرد ، آواز می‌خواند. نزدیک می‌شدم و جوری که مرا نبیند پشت در می‌ایستادم و گوش می‌دادم. بوی سبزی تازه یا کتلت تازه سرخ شده که از لای در نیمه باز بیرون می‌آمد با خود نواهای عاشقانه یا سوزناکی می‌آورد و من نفهمیدم که مادرم عاشق خواندن بود. در سکوت گوش می‌دادم، زیرا با کوچک‌ترین صدا آوازش قطع می‌شد و نت‌ها و کلمات مانند کفترهای جلد، که برمی‌گردند روی گنبد آبی رنگ به حنجره‌ی مادرم بازمی‌گشتند و هیچ کس نمی‌فهمید که مادرم عاشق خواندن بود.

حالا روزهای طولانی بعد از رفتنش می‌نشینم و روی گل‌هایی که با دستان ظریفش دوخته است، دست می‌کشم.

او را تجسم می‌کنم که کنار بخاری نشسته است و آواز می‌خواند و گلدوزی می‌کند. حتما همان موقع با گل‌ها درد و دل کرده است که حالا این قدر زنده‌اند و صدای مادر را به من می‌رسانند. می‌بینمش که از لابلای بته جقه‌ها و اسلیمی‌های دوخته شده روی پارچه، پیدایش می‌شود و به من لبخند می‌زند. اشک‌هایم می‌چکد روی اسلیمی‌ها و حسرت روزهایی را می‌خورم که برای خودش زندگی نکرد.

حتماً روزهایی که به خرید می‌رفت و با زنبیل پلاستیکی قرمز رنگ پر به خانه بر می‌گشت به آینده فکر می‌کرد. حتماً روزهایی که اتاق‌ها را جارو می‌زد و روی لاله‌های آبی سفره‌ی عقدش دستمال می‌کشید، به آینده فکر می‌کرد.

شب‌های بلند زمستان، که روی پرده‌ها و رومیزی و روتختی جهیزیه‌ام گلدوزی می‌کرد به آینده فکر می‌کرد، به آینده‌ای که بچه‌ها از آب و گل درآیند و برود دنبال عشق و علاقه‌اش. ولی زمان بی رحم است و منتظر نمی‌ماند، تا مادری وقتی برای خود بیابد. مادرم دنبال وقتی برای خود بود تا به کلاس آواز برود، ولی زمان رفتن به کلاس مصادف شد با سال آخر عمرش.

وقتی یادم می‌افتد که با چه شوق و ذوق کودکانه‌ای زنگ زد و گفت اسمم را نوشته‌ام کلاس آواز، بغض گلویم را می‌فشارد. دفترچه خریده بود و ضبط صوتی کوچک.

از یادگاری‌های مادرم که تنها برای خودش بود و تو کمد، زیر لباس‌هایش قایمش می‌کرد، یک دفتر مانده است و یک نوار کاست. دفتری که تنها چند صفحه‌ی اولش پر است و نواری که صدای زنی  با آوازی ناتمام رویش ضبط شده است.

اگر متن بالا را دوست داشته‌اید، متن زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

مادر، بحران میانسالی و وضوح چروک‌های دور چشم